Jazz là một dòng nhạc xuất xứ từ Mỹ được phát triển từ nhạc Blues của người da đen. Ngày nay, dòng nhạc Jazz đã phát triển không ngừng từ Standard Jazz, Bebop cho đến Fusion Jazz. Dòng nhạc này phát triển tới nỗi nó đã trở thành một trường phái về hoà âm hiện đại. Gần như nếu ta nắm bắt về hoà âm Jazz ta đã hiểu về tất cả các dòng nhạc.
Như vậy thế nào là hợp âm Jazz?
Đã bao giờ bạn gặp một cái tên thay vì là hợp âm C thì là Cmaj7 chưa? Đó chính là hợp âm chồng quãng. Về lý thuyết cơ bản, hợp âm là dãy các nốt chồng lên nhau một quãng 3
Ví dụ: hợp âm C trưởng gồm 3 quãng là C – E – G
Nếu ta chồng tiếp thêm một quãng 3 nữa tính từ nốt Sol ta sẽ có hợp âm Cmaj7 (Đô major 7):
Nếu từ hợp âm C ta thêm hai quãng 6 và 9 ta có hợp âm C6/9 (Đô sáu chín)
Từ hợp âm C trưởng ta chồng thê quãng 7b và 9 ta có hợp âm C9 (Đô chín)
Những phương thức khác sẽ là đảo bass (inversion) và thay thế (substitution)
Nhạc Jazz sử dụng cách thức này cho vòng hoà âm bình thường và gọi đây là “reharmonise” (tái hoà âm):
Chuyển thành:
Cách này mang lại màu sắc mới nhưng dễ gây khó nghe bởi vì bản chất chồng nhiều quãng của nó. Nhất là các hợp âm át (dominant chord) như G7 hay E7, nếu chồng quãng và tăng hay giảm quãng sẽ tạo âm thanh khó chịu cho người mới nghe. Bởi thế, người ta đã thiết lập các quy tắc hoà âm Jazz nhằm chỉ ra những cách ứng dụng của từng loại hợp âm chồng quãng và âm giai đi theo nó. Ta không thể tuỳ ý đặt hợp âm Jazz vào một bài nhạc vì người hát sẽ gặp khó khăn nếu ta đặt sai.
Các bạn có thể tham khảo những sách về hoà âm để biết thêm cách thức ứng dụng hợp âm Jazz vào bài hát yêu thích để làm mới màu sắc nhé!
Người viết và hình ảnh: SEAMI – Nguyễn Đỗ Thành Nhân
